Bir Sanat ve Yaşam Bilgesi: Murathan Mungan
Murathan Mungan’ın “Harita Metod Defteri” özü itibarıyla otobiyografik bir yapıt. Böyle bir yapıtı olağanüstü bir ruhsal derinlikte yazmak için,Mungan’ınki gibi bir hayat öyküsüne sahip olmak gerekiyor. Yazar, yazın dehasını diğer yapıtlarında zaten ispat etmişti ama asıl dehasını böyle bir otobiyografik yapıtla çok daha üst noktalara taşımış. İnsanın kendisi karşısında böyle bir içtenlik ve dürüstlükle durması her babayiğidin harcı değildir. Murathan Mungan olmanın yarattığı farkı yaşadıklarından önce yaşadıklarını karşısındaki duruşunda aramak gerektiğini düşünüyorum.
Mungan kitaba soyağacının, atalarının izini sürerek başlıyor ve bizim tanıdığımızMurathan Mungan olma gerçeğinin her kesitini okuyucularıyla paylaşırken dürüstlüğünden ve içtenliğinden hiç ödün vermiyor. Yaşama ve sevme biçimindeki farklılığını aynı dürüstlük ve içtenlikle yazıyor. Onun hayattaki tek arzusu ünlü olmak değil, istediği kişi olmaktır; başkalarının çizdiği tuvalde kendisini görmek istemediği gibi buna da hiçbir zaman fırsat vermemiştir. Bugünkü Murathan Mungan olmayı yaşadıklarına yüklediği anlama ve yaşadıklarından beslenmesine borçludur. Çok az yazar ve şair onun kadar insan ruhunun incelik ve derinliğini ruhunun derinliklerinde hissetmiştir. O toplumdan dışlanan insanların ruhlarını taşır ruhunda. Her din ve mezhepten insan onun ruhunda kendisini özgürce ifade eder.
Avukat İsmail Mungan’ın oğlu Murathan Mungan, kendisinin de belirttiği gibi candan bağlı olduğu babasının oğlu olma sıfatınıbaşardıklarıyla arkasında bırakmış; babasını, “Murathan Mungan”’ın babası yapmıştır. Bubaşarının onun açısından önemini anlamak için, babasıyla olan ilişkiye yakından bakmakta fayda var: Murathan Mungan babasının olmasını istediği gibi bir evlat olmadığını ona hissettirmesinin yakıcı hüznü yüreğinden ve ruhundan silmeyi başarmıştır. Babası hayattayken onun gurur duyacağı bir evlat olmak hayatta aldığı en büyük duygusal ve ruhsal ödüldür.
Mungan, duygu/ yürek/ruh şairi ve yazarıdır. Onda riya arayanlar boşuna kürek çekiyorlar; onun kimseye veremeyeceği hiçbir hesabı yoktur. Onun ruhu ve onuru hiçbir koşulda satın alınamazların arasında hak ettiği yeri almıştır.
Yalnızlığı/ şöhreti onuruyla taşırken en çok sevgililerinden aldığı darbelerden yaralanmıştır yüreği. Sevgi ve dostluk onun yaşama nedenidir. Mungan ruhun/ yüreğin ve düşüncenin yazarı ve şairidir. Yapıtını okurken onun ruh yazarım olduğunu algıladım.
Yaşadığı en büyük dram,öz annesi bildiği kişinin annesi değil de üvey annesi olduğunu, öz annesinin ise bir süre psikolojik tedavi gördüğünü öğrenmesi olmuştur. Annesi babasıyla hukuk fakültesinde okurken tanışmış ve evlenmiştir. Murathan Mungan bu evlilikten dünyaya gelmiştir. Annesiyle tanışması ve annesine bakan teyzesine ölene değin minnettarlık duyması insani olan yanını gözümde gökselleştirmiştir. O hiçbir zaman yangından ilk kurtulacak kişi olmamanın ezikliğini hisseder, mutluluk içinde geçen çocukluğuna rağmen. Onun sevgiye olan tutkusunda, insanlığın sevgiye duyumsadığı açlık yatar. Onu benim yazarın ve şairim yapan en belirgin özelliği dostluğa olan tutkusudur. Bir başka özelliği ise kendisine yapılan küçük bir iyiliği bile unutmamasındaki vefadır. Erdeminden ve ahlakından ödün vermediği gibi sözünü de sakınmaz.
Tüm o hayattan da ancak böyle bir Murathan Mungan çıkabilirdi. Onun içine doğduğu yaşam başlı başına bir yaşam okuludur. Onun onur duyarak aldığı tek diploma da yaşadıklarının eline tutuşturduğu ıstırap/ yalnızlık/ onur/ şeref/ ilke/ acı ve namusudur. İnsanlarla çok kolay yakınlık kuramamasının altında yatan neden kibir değil; küçük çıkarların kölesi olmuş insanlardan kendisini koruma isteği. Mungan, ihanet karşısında karşısındaki değil, kendi ruhunu yaralar çünkü. Bir kardeşinin olmasını ne kadar istediğini belirtirken, zaten dostum dediği her insan onun kardeşidir. O bağlandığı insanlara ruhu ve yüreğiyle bağlanmıştır. Bu yüzden de her ayrılık ve ihanet onun ruhunda onulmaz yaralar açar. Yaşadıklarına sahip çıkarak yaşadıklarını ve aslını inkâr edenlerin yarınlarının da olmayacağını haykırır.
Hiçbir zaman ne doğduğu ne de yaşadıklarını unutan bu yaşam bilgesinin ülkemizde, hele ki tekelleşmiş, giderek insansızlaşmış yazınımızda var olduğunu bilmek bana yaşama sevinci veriyor. Onun imzasını attığı tüm yazınsal üretilerinde yaşayan/ yaralanan/ yalnız ve onurlu insanlık hayat bulmuştur. İnsan gerçeği Mungan’ın yazınsal üretilerinde her zaman yangından kurtulacak değer yargısıolarak haklıyerini almıştır, almaya da devam edecektir. O insan gerçeğinin yazarıdır.
Harita Metod Defteri, bir yazın ve yaşam dehasının nasıl doğduğunun ve bu değerleri nasıl onuruyla taşıdığının bir yaşam belgeselidir. Kendisi olmak isteyen her yürekli okuyucunun okumasını ve onun yaşam dehasından faydalanmasını yürekten diliyorum. Teşekkürler Murathan Mungan;hayata varlığınla ve insanlığa armağan ettiğin yapıtlar için.
Harita Metod Defteri. Murathan Mungan. Metis Yayınları. S. 414.
***
Konuyla İlgili Düşüncenizi Paylaşabilirsiniz