Clement Maro, Fransız Şair. Mehmet Bardakçı’nın kaleminden.

Clement Marot (23 Kasım 1496-12 Eylül 1544) Fransız şair.

Fransız, şair. Latin şiirinin biçim ve imgelerini kullanarak kendinden sonra gelen Fransız şairleri üzerinde etkili olmuştur.

Fransa’da, Cahors’da doğdu, Eylül 1544’te İtalya’da, Torino’da öldü. Babası Jean Marot, kral I.François’nın saray şairi idi. Marot, 1514’te kralın kâtibi Nicolas de Neufville’in, daha sonra da kızkar-deşi Margaret d’Angouleme’in hizmetine girdi. Amacı saray şairi olarak babasının yerini almaktı. 1526’da paskalyadan önce büyük oruç sırasında orucunu bozmakla ve Protestan olmakla suçlanıp tutuklandı. Bu deneyimini anlattığı uzun şiiri “L’enfer” (“Cehennem”) adalet üzerine alegorik bir yergidir ve edebi değerinden çok, o dönemde dinden kaynaklanan siyasal baskıyı yansıtması açısından önemlidir. 1527’de bir tutuklunun kaçmasına yardım ettiği için ikinci kez tutuklandı. Mektup türünde yazdığı “Epît-re au roi pour le delivrer de prison” (“Hapisten Kurtarması İçin Krala Mektup”) kral tarafından bağışlanmasını sağladı. 1532’de şiirlerini topladığı L’a-dolescence elementine (“Clement’m Erginliği”) yayımlandığında ünü yaygınlaşmıştı. 1534’te belirli kentlere ve sarayın kapılarına Katolik ayinlerine karşı çıkan protestolar yapıştırılması olayına karıştığı için Navarra’ya kaçtı. Daha sonra İtalya’da Fransız Protestanları’nı koruyan Ferrara Düşesi Renee de Fran-ce’m yanına sığındı.Bir süre sonra I. François’nın tüm Protestanlar’ı bağışlaması üzerine yeniden saraydaki görevine döndü. 1542’de Zebur surelerini çevirdi ve Trente pseaulmes de Dâvıd (“Hz. Davud’un Otuz Mezmuru”) adlı kitapta topladı. Bu yapıtı ile de Katolikler’i kızdırdığı için İtalya’ya Torino’ya sürgüne yollandı ve orada öldü.

Marot önceleri Orta Çağ şiirinin etkisinde, çoğunluğu aşktan söz eden baladlar ve rondo’lar yazmıştır. Sonraları genelde kahramanlık öykülerini koşuk düzeninde anlatan şarkı (chanson) biçimini denemiştir. Bu şiirler, ince, duygulu dillerine karşın, yeterince lirik değildirler.

Marot bir yandan da İtalyan edebiyatından etkilenmiştir. Fransızca’da sone biçimini ilk olarak kullanan yazarlardan biridir. Ayrıca eleji’yi kırsal yaşamı anlatan eglog’u ve amacı iğnelemek olan kısa şiir türü epigram’ı Fransız edebiyatına sokmuştur. 16.yy’da Ronsard’ın da içinde bulunduğu küçük bir topluluk oluşturan Pleiade şairleri, Marot’nun tanıttığı bu biçimleri kullanarak Fransızca’da zengin bir koşuk dili yaratmaya çalışmışlardır.

*

ESKİ ZAMAN AŞKLARI

Aşktı bir hüküm süren o eski zamanlarda
Her şey nasıl da yapmacıksız oluverirdi;
Şöyle içten bir demet çiçek verildi miydi
Dünyayı bağışlamak demekti bu sırasında,
Çünkü öylesine yürekten kopup gelirdi.

Sonra hani bir kere de seviştiler miydi,
Ah bilir misiniz bağlanırlardı nasıl da?
Öyle bir yirmi yıl, otuz yıl: durdukça dünya
O eski zamanlarda.

Artık aşkın o hükmü hiç mi yok şimdi;
Yapmacık bir gözyaşı, hile düzen sonra da;
İnanmıyorum biri aşk sözü etti miydi,
Çünkü o aşkın değişmesi gerek en başta,
Öyle sevişmeli bak hani sevişirlerdi
O eski zamanlarda.

Clement Marot
Çeviri: İlhan Berk