Ivar Andreas Aasen, ( 5 Ağustos 1813—23 Eylül 1896) Norveçli şair, yazar, filolog, Sözlük yazarı.
Bir küçük çiftliği olan olan babanın oğludur. Babası öldükten sonra çiftliğin işlerini yüklendi. Bu arada kalan zamanını okumaya ayırdı. İlgi alanlarından biri botanikti. 18 yaşına geldiğinde kendi mahallesinde bir okul açtı. Ünlü yazar Magdelene Thoresen’in kocası Hans Conrad Thoresen’in evine gidip gelmeye başladı ve Latinceyi öğrendi. Yavaş yavaş büyük bir sabırla birçok dili bilir haline geldi. Dil yapılarını bilimsel olarak incelemeye başladı. Norveç’in edebi dili olması için tek başına bir dil yarattı.
Aasen, Eski Norveççe okuduktan sonra çağdaş Norveç lehçeleri üzerine bir araştırma yaptı. Bunların, Norveç’in Danimarka dilinden etkilenen yazı dilinden farklı olarak, Eski Norveççe’nin gerçek dalları olduğuna karar verdi. Araştırmasının sonuçları “Norveç Lehçelerinin Grameri”) (1848)ve(Norveç Lehçeleri Sözlüğü”) (1850)yayınlandı. bu metinler, geniş bir dilbilimin yolunu hazırladı. Nynorsk’tan. Norveç’in uygun edebi dilinin resmi Dano-Norveç melezi yerine daha saf bir Norveççe olduğu görüşünü ilerleten Aasen, gramerini ve sözlüğünü geliştirmeye ve iyileştirmeye devam ederken, kendi bileşik lehçesinde şiirler ve oyunlar besteledi. Kesin dilbilgisi 1864’te yayınlandı, ardından 1873’te kesin Nynorsk sözlüğü geldi. Aasen’in geliştirdiği dil (Norveç’in batı lehçelerine en çok benzeyen) belirli değişikliklerle hızla ulusal önem kazandı ve sonunda Dano-Norveççe ile eş resmi statü kazandı. Kariyerinin oldukça erken bir döneminde (1842).
Aasen, tüm dikkatini dil araştırmalarına vermesini sağlayacak bir maaş aldı.
*
Norveçli
Bazen okyanusun güneyine yelken açtı,
tezgahlarda ve tablalarda zenginlikler vardı,
Ama kuşatıldığında köleliğin yaygın olduğunu gördü,
ve böyle olunca tekrar kuzeye döndü.
Şimdi diğerlerinin kavga etmesine izin verin,
zenginlik ve servetle övünmelerine izin verin,
Büyük kodamanlar arasında çok az gelişebilirim
Tercihen eşitlerim arasında memnunum.
Bırakın istedikleri kadar onura sahip olsunlar
ve onların zenginliklerini ve güçlerini de,
ben olmama izin verdikleri sürece
sahip olduklarıma istediğim gibi yönetmek için.
Ivar Andreas Aasen
Çeviri: Mehmet Bardakçı
:
***
NERDE YANILDIM
bu yangında sular dururken çöllere koşulur mu
kendi gölgesinden bu kadar kaçar mı insan
karanlığa çığlık yaraşır mâteme ağıt
düşündüm ben kimim neyim nerde yanıldım
izine de rastlanmadı koca şehirde çıt yok
kılıfının içine mi saklandı minareyi çalan hırsız
yürek susarsa teslimiyet başlar esarettir diğer adı
sevinçlerin gözyaşına döndüğü yerde yanıldım
bana sorma yorgunluğumu ayaklarım anlatsın
döndüğümde başlar ayak olmuştu ayaklar baş
bir of çektim karşıki dağlardan çığ düştü
yalancı baharlarda açılıp solan güllerde yanıldım
Taliha Değer.
***
Konuyla İlgili Düşüncenizi Paylaşabilirsiniz