Mehmet Bardakçı ve Yazar Portreleri

Henri Michaux (24 Mart 1899-19 Ekim 1984)

Fransız şair ve yazar.

Namur doğumlu Belçika asıllı Fransız şair, yazar ve ressam.

Çocukluğu yalnızlık içinde geçen Henri Michaux, Cizvitlerin yanında gördüğü eğitimden sonra başladığı tıp öğrenimini yarıda bırakıp (1919), tayfa olarak bir gemiye girdi (1920). Lautréamont’un kitaplarını okumaya başladıktan (1922) sonra içinde büyük bir yazma isteği duydu. Belçika’dan ayrılarak Paris’e yerleşti. İlk dostları olan Franz Hcllens ve jean Paulhan tarafından ilk yapıtları yayımlandı; Fables des origines (Kökenlerin Fabli, 1923); Qui je fus (Ben Kimdim, 1927). Michaux artık Klee, Ernst ve Chirico’ nun yapıtlarını tanımıştı; karısıyla birlikte Ekvador’a (1928), Kuzey Afrika’ ya (1929), Asya’ya (1930-1931), Brezilya’ya (1939) ve Mısır’a (1947) yolculuklar yaptı. Karısı 1948’de öldü; 1956’da uyuşturucu kullandı. Yaşamının daha sonraki yıllarını yazarak ve resim yaparak geçirdi.

Michaux’nun yapıtları, tıpkı yaşamı gibi “başka yerde” olanın arayışıdır. Üç hayali yolculuk anlatısını 1948’de Ailleurs (Başka Yerde) başlığı altında toplaması da bunun bir kanıtıdır: Voyage en Grande Garabagne (Büyük Garabagne’a Yolculuk); Au pays de la magie (Büyü Ülkesinde); Ici. Poddema (Burası Poddema). Hayali olanı araştırmayı sürdürürken, insanın içindeki evreni tanımaya, dilin içinden insanın özelliklerini belirlemeye çalıştı: Yapıtlarının antolojisine Espace du dedans (İçteki Uzam) başlığını vermesiyle de benimsediği bu doğrultuyu açıkça ortaya koydu.

Michaux’nun yaklaşımı temelde sıkıntıya, başkaldırıya, reddetmeye, gerçeğe bağımlılıktan uzaklaşmaya dayanır. Biçimsel yapısı aynı zamanda şiir, anlatı, fabl, deneme ve günce olan
Mes propriétés (1929), La nuit remue (Gecede Kıpırtılar, 1931), Epreuves, exorcismes (Deneyler, Büyüler, 1945), La Vie dans les plis (Kıvrımlardaki Yaşam, 1949), Face aux verrous (Kilitlerle Karşı Karşıya, 1954) gibi kitapları mutlak bir varlığı arayışını yansıtır. Mücadeleyi, çabayı, hareketi simgeleyen şiirleri haykırmalar, sızlanmalar, mırıldanmalar, büyüleyici sözlerle doludur. Şiirlerinde biçimsel bir arayışa raslanmaz. Metinleri, bir takınaktan, bir ürküntüden, bir ritimden, bir görüntüden doğar. Michaux, üstündeki etkilerden, baskılardan kurtulmak için yazar. Resim yapmak ve yazmak onun için yaşamı sürdürme serüvenidir. Kaynağı, sıkıntının etkisi ve varolma olgusundan yoksun kalma duygusu olan Michaux’nun yapıtları sürekli kendini yenileme yönündedir. Edebiyat alanında olduğu kadar resim alanında yeni bir anlatım yolunu arayan başarılı bir ressamdır.(Ansiklopedi.biz)

*
YAŞLILIK

Akşamlar! Akşamlar! Bir tek sabah için nice akşamlar!
Dağınık odalar, dökme bedenler, kabuklar!
Bir iken bin uzanıyor yatağına kişi, kaçınılmaz bir bozulma!

Yaşlılık, gece lambası, anılar: hüznün arenaları!
Gereksiz armalar, iskelenin yavaş yavaş sökülüp atılması!
Böylece, daha şimdiden sepetliyor bizi!
İtilip kakılmış! İtilip kakılmış olarak çekip gitmek!
İnişin kurşunu, arkada sis …
Ve bilememiş olmanın soluk çizgisi.

Henri Michaux Çeviri : Tahsin Saraç

Mutsuzlukta Dinlenme

Mutsuzluk, büyük çiftçim,
Mutsuzluk, gel otur şöyle ..
Dinlen hele bir.
Dinlenelim biraz olsun, sen de ben de
Dinlen,
Gelip beni buluyor, yoklayıp sınıyorsun ve kanıtlıyorsun ki
Ben senin yıkıntınım.

Büyük tiyatrom, limanım, ocağım.
Altın mahzenim benim.
Geleceğim, gerçek anam, çevrenim.
Işığına, bolluğuna, iğrençliğine.
Salıyorum kendimi işte.

Henri Michaux

Çeviri: Tahsin Saraç