Mehmet Bardakçı / Yazar Portreleri

Willem Frederik Hermans(1 Eylül 1921-27 Nisan 1995) Hollandalı şair ve yazar.

Amsterdam’da doǧan W.F. Hermans; roman, ӧykü, şiir, tiyatro, deneme, senaryo, polemik ve eleştiri alanlarında eserler verdi. Fotoǧrafçılıkla da ilgilendi ve sürrealist kolajlar yaptı. Fizik ve matematik eğitimini başarıyla tamamlayarak doktor oldu. 1971 yılında P.C. Hooft Ödülü’nü almayı reddetti, ama 1977 yılında Hollanda Edebiyat Ödülü’nü Belçika Kralı Boudewijn’in elinden almayı kabul etti.

Hermans, Gerard Reve ve Harry Mulisch ile birlikte savaş sonrası yazarlarının “Üç Büyüğü” olarak kabul edildi. Alman işgali sırasında romanlar ve kısa ӧyküler yazdı. Adını, “De tranen der acacia’s” (Akasyaların gözyaşları) adlı işgal/savaş romanıyla duyurdu. 1958 yılında yayımlanan romanı “De donkere kamer van Demokles” (Demokles’in karanlık odası) eleştirmenlerce şaheser olarak gӧrüldü ve ulusal düzeyde kabul gӧrdü. Çıǧır açtıktan sonra bilimsel çalışmalara da aǧırlık verdi ve aralarında “Erosie” (Erezyon)’nun da olduǧu kitaplar yazdı.1971’de son savaş romanı “Herinneringen van een engelbewaarder” ( Bir melek koruyucusunun hatıraları)’nı yazdı. 1973 yılında Groningen Üniversitesi’nden ayrılarak Paris’e yerleşti. Gӧç, itibarını yitirmeye başladıǧı dӧneme rastladı ve devamında “De God Denkbaar” (Tanrı Düşünülebilir), “Het Evangelie van O. Dapper Dapper” (O.’nun İncil’i Cesaretli), “Onder professoren ” (Profesorler arasında / 1975) yazdıǧı kitapları şöhretini sarstı. O yıllardan sonra eleştirmenler yüksek sesle Hermans’ın bir zamanlar eriştiǧi düzeye tekrar erişebilip erişemeyeceǧini dillendirdiler ve onu, konuları tekrar etmekle, üşengenlikle (rahatına düşkün olmakla) ve de ayartmalara kapılarak kolay para kazanmakla suçladılar. Irkçı rejime karşı kültür boykotu uygulanırken Güney Afrika’yı ziyaret etmesi de deǧerinin azalmasını etkiledi. Seksenli yılların sonuna doǧru itibarı yeniden arttı. “Een heilige van de horlogerie” Bir saatçinin kutsalı (1987) adlı romanıyla AKO Edebiyat Ödülü’nde son elemelere kaldı. Sanatın çeşitli dallarında onlarca eser veren Willem Frederik Hermans, 1995 yılında Utrecht’te ӧldü.(İbrahim Eroğlu’ndan alıntı)

*
ŞAVAŞ VE BARIŞ

Bu yuvarlak masaya 
Otuz devletin temsilcileri oturdular 
Otuz yıl barış hakkında konuştular 
Ve usandıklarından otuz bir çektiler. 
Masanın üstünün altı beyazladı 
Birbirlerinin vıcık vıcık ellerini sıktılar 
Ve bitkin bir şekilde evlerine dӧndüler 
Şimdi orgazm oluyor topçu 
iki ya da üç yıldan beri
Kilise kapısı umumi tuvaleti(ne dӧndü) yarı 
tanrıların 
Muharebe meydanı âdet bezine tarihin 
Doǧan yok 
Tanrıların dӧlü 
Kayboluyor samanyolunda 
Ӧnceki gibi

Willem Frederik Hermans
Çeviri : Ibrahim Eroglu

*

ZAFER BAYRAMI

Çocuklar 
Terk edilen arabalara musallat oluyorlar 
Güpegündüz farlarını yakıyorlar 
Klakson onlardan şikayetçi olsun diye

Tramvay geçip gidiyor 
Terkisinde üç renkli flamayla 
Arka balkonda tekrar edip duruyor bir orkestra 
Trampetçi vuruyor bakır kanatlara

Polisler kӧtü evlerin ӧnünde duruyorlar 
Boğucu, danslı barların kapıcılarıymış gibi 
Kâğıt kırpıntıları beyaz fare sürüleri 
Koşuyorlar kӧprüde dikilip dik dik bakan adama

‘Şehir bizim zamanımızın lunaparkıdır’ 
ve bu su balesi’ diyor o 
İki ayaǧını da korkuluǧa dayayıp sıçrıyor; 
‘Bütün hayat ızdıraptır’

Bayraklar kıvrılıyor direklerinde 
Çok mahçuplar yılda bir kez dalgalanmaktan 
Bӧyle bir anavatan…Büyük yudumlarla iç kalbim, ızdırabı 
Sarışın saçlardan

Willem Frederik Hermans
Çeviri : Ibrahim Eroglu.

***