Sefa Taşkın: Antik Çağ Üzerine Denemeler

TAŞ YERİNDE AĞIRDIR-103. UNUTMAYALIM, UNUTTURMAYALIM.

Eli çabuk Prusya/Almanyalı memurlar Bergama binalarının çatı malzemelerini bile götürmüş. Çok eskiden binaların çatısı düz ve topraktı (hala öyle yapılar var). Eski çağ mimarisinde düz toprak çatı yerine eğimli çatı yapıp üzerine seramik/kiremit çatı yapmak inşaatçılıkta bir devrimdi. Böylece yapıların ahşap kısımları nemden, çürümekden korunabiliyordu. Resimde görülen açık kırmızı renkli kilden yapılmış yapı malzemesi “sima” denilen, eğimli çatıların dikley elemanlarla birleştiği yerlere konulan, çatıdan gelen yağmur sularının binaya zarar vermeden aşağıya akmasını sağlayan bir yapı gerecidir. “Sima” Helencede yukarı doğru kıvrık demektir. Bergama’dan Berlin’e kaçırılan eserler arasındaki böyle bir kil yapı gereci, üzerinde muhteşem bir lotus çiçeğinin görüntüsüne sahip. Anlaşılan Pergamonlular heykellerin yanısıra yapılarının çatılarını da özenerek yapmışlar. Bugün bu çiçek de “İdent Nr.P-714” kod/kaçakçılık no’suyla Berlin’deki iri müzeye hapsedilmiş. İ.Ö.6.yüzyılın sonuna tarihleniyor. Bu parçanın önemi Pergamon Krallığının yükselişinden 300 yıl önce yapılmış olması. Bu dönem Bergama’da tarihsel ve arkeolojik olarak pek bilinmiyor. Bu eser, o zaman da  Bergama’da böyle güzel gereçlerin üretildiğini/kullanıldığını, kentte seçkin bir yaşamın sürdüğünü gösteriyor.    Mimarlık tarihinde bu tür “sima”lara (oluk başlarına) Lydia tipi deniyor. Lydia İ.Ö.7-6. Yüzyılda, Sardes (Manisa-Salihli) merkezli, muhtemelen Bergama çevresini de içinde alan bir ülke/devletin adıydı.  Bu lotuslu yapı gereci zarifliğinin yanı sıra arkeolojik olarak da ender ve çok kıymetli. Bergama’yı soyan kaçakçılar doymamış. Toprağın üstünde, altında uyuyan ne varsa kazıp/söküp/alıp götürmüşler. Zeus Sunağının muhteşem frizlerini çalmışlar, anlamlı heykellerini kaçırmışlar, yetmemiş! Farelerinin, yılanlarının suretlerini de kaçırmışlar, o da yetmemiş! Evlerin çatılarından, çiçeklerinden ne aramışlar ki. İnsanlık bu haksızlığa artık bir son vermeli. İnsanın içi sızlıyor.  ZEUS SUNAĞI VE BERGAMA’NIN TARİHİ ESERLERİ SOĞUK ve PUSLU BERLİN’E DEĞİL, GÜZEL BERGAMA’YA, AİT. MUTLAKA GERİ GELMELİ, EVİNE DÖNMELİDİR!

(Kaynak: http://www.smb-digital.de/eMuseum, Database-Antikensammlun- Smith William: A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythologhy,Vol I-II-III/I.B.Tauris/London-2007)