| İRLANDALI TÜRK ŞAİR Bir kenti, bir ülkeyi; o kentte, o ülkede yaşamadan sevebilir, merak edebilirsiniz ama o kentte, o ülkede yaşamadan kendinizi oraya ait hissetmezsiniz. İrlandalı şair James Clarence Mangan ise Türkiye’de yaşamadan hatta hiç Türkiye’yi görmeden kendisini Türk hisseden, Türkçe şiirler yazmış biri. Üstelik o; İrlanda milli marşını yazan Dublin’e de heykeli dikilen bir şair. Her şey onun çevirmen olarak çalıştığı kütüphanede Almanca’ya çevrilen divan şiirleriyle karşılaşmasıyla başlar. Bu karşılaşma onun hayata bakışını, sanat anlayışını tamamen değiştirir. Mangan sözlüklerden Türkçe öğrenmeye başlar, başarılı da olur ve Türk gibi şiirler yazar. Yazdığı şiirlere o derece Türk ruhu siner ki ünlü ‘Oxford Antologie English Verse’ adlı antolojide şaire İrlandalı şairler arasında değil Türk şairleri arasında yer verilir. Şair Türkiye’yi hiç görmemesine rağmen Türkiye’de özellikle de Karaman’da yaşamış gibidir. Seni hep rüyalarımda görüyorum, Karaman! Senin yüzlerce tepen, binlerce deren,‘ Ah Karaman, Karaman! Işıltılı sabahların parladığı zaman, Derin gün batımı, Derelerini ve tepelerini, Işık huzmeleriyle ördüğü zaman, Sen hayalimde belirirsin, Karaman. Bütün hayallerimde, Hasret dolu hayallerimde belirirsin, Karaman, Ah Karaman! Sıcak, parıltılı ovalar, güneş, gökler, Karaman! Mangan Türkçe şiir yazmanın sanıldığı kadar kolay olmadığını insanın kendini bir Türk gibi hissetmesi gerektiğini, kişinin kendi ülkesini unutarak ancak bunu başarabileceğini söyler. Şairin kendisini neden Karaman’da doğmuş bir Türk gibi hissettiğini ise anlamak gerçekten zordur. Aşağıda Üç Kalender şiirinden alıntı yaptığım bölümlerde de göreceğimiz gibi onun gerçekte Türk olmadığına ve Türkiye’yi görmediğine inanmak da zordur. .”Lâ ilâhe, illallah! Kuşlar gibi neşeli uçtuk Biz: Emrâh, Osman, Perizâd; Güldük, şakalaştık ve seyrettik. Şarap, güller, neş’e, türkü söyledik. Bütün şöhretlerden vazgeçtik. Altın ve mücevhere değer vermedik hiç. Lâ ilâhe, illallah! Boğaziçi, Boğaziçi Bize engel olmadı Her gün neş’e içinde Yeşil Boğaziçi’ni Bir yelkenliyle geçtik” Hayat Tarih Mecmuasının 1968 yılında çıkan bir sayısında Mangan’dan bahsedilir. Çok zeki ve çalışkan olan Mangan 1 Mayıs 1803’te Dublin’de doğmuş, 20 Haziran 1849’da yine aynı kentte yaşama veda etmiştir. Şair Türkçe dışında Latince, Almanca, İspanyolca ve Fransızca’da bilmektedir. Şairin bir divanda toplanacak kadar çok olan şiirleri ait olduğu dilde Türkçe yayımlansa ve kendisini bu denli Türk hisseden Mangan’ın büstü onun ruhen ait olduğu yere Karaman’a dikilse. James Clarence Mangan’ın dizeleriyle: “Bu hana ve bu handan Kaç seyyah geldi geçti Kaç kervan kefenlenip gitti Herkes geldi, herkes gitti Kimse bilmedi neden geldiğin Nereye gittiğin… |
***
Konuyla İlgili Düşüncenizi Paylaşabilirsiniz